อปก.ภายใน

อปก.ภายนอก คือ สิ่งที่สามารถมองเห็นหรือสัมผัสได้
อปก ภายใน คือ สิ่งที่ไม่สามารถมองเห็นหรือสัมผัสได้  เป็นเรื่องภายใจจิตใจ  ต้องอาศัยพฤติการณ์ต่างๆที่แสดงออกมาภายนอกวินิจฉัยสภาพจิตใจของผู้กระทำ

๑ เจตนา ๒ ประมาท ๓ ไม่เจตนาและไม่ประมาท ก็ผิด (๑๐๔) เช่น ทำให้เกิดสิ่งปฏิกูลแก่น้ำในบ่อ ม ๓๘๐

เจตนา
             ๑ เจตนาตามความเป็นจริง ก)ประสงค์ต่อผล หรือ ข)เล็งเห้นผล ตาม ๕๙ ว ๒ และ ว ๓
             ๒ เจตนาโดยผลของ กม

เจตนาตามความเป็นจริง ต้องเริ่มจาก รู้ ขทจ อันเป็น อปก ภายนอกของความผิด  ๕๙ ว ๓  และ ผู้ กท ต้อง ปสง ต่อผล หรือ ย่อมเล้งเห็นผล ๕๙ ว ๒   ถ้าไม่รู้ คือไม่มีเจตนาทันที  เช่น ไม่รู้ว่าเป็นคน  เข้าใจว่าเป็นศพ จึงชำเรา  ล่าสัตว์เห็นเงา จึงยิงสัตว์  ปรากฏว่าเป็นคน  ศัตรูแกล้งตายแต่ก็ยังเข้าไปยิงเพื่อสะใจ  ถูกใช้ให้เอาน้ำส้มผสมยาพิษไปให้คนอื่นกินโดยไม่รู้ว่ามีพิษผสม  เข้าใจว่าเป็นทรัพยืตนจึงหยิบเอาไป

แต่หากความไม่รู้นั้น เกิดจากประมาท  ต้องรับผิดฐานประมาท  ตาม ๖๒ ว ๒  เช่น ล่าสัตว์ไม่ดูให้ดีว่าเป็นเงาคน   ยิงคนตาย รับผิด ๒๙๑ ,๖๒ ว ๒,๕๙ ว ๔  ถ้ายิงเลือกออกเฉยๆ ก็ผิด ๓๙๐  ทำคนบาดเจ็บโดยประมาท

๖๒ ว ท้าย จะรับโทษหนักขึ้น โดยอาศัย ขทจ ใด  ต้องรู้ ขทจ นั้น ก่อน  เช่น จะยิงศัตรู  พ่อเดินมา เข้าใจว่าเป้นศัตรุจึงยิงตาย  เช่นนี้ผิด ๒๘๘  ไม่ผิด ๒๘๙(๑)ฆ่าบุพการี  อันเป็นโทษหนักกว่าฆ่าธรรมดา
           
รับของดจร  อ้างไม่รู้ว่าเป็นของที่ปล้นมาได้เสมอ เพราะ ตำรวจมีหลักฐานเต็มที่แค่ซากรถ  ๓๕๗ ว ๒ ที่ว่า รู้ว่าทรัพย์มาจากปล้น จึงยก แล้วลง ว ๑

ปิดกั้นเหมืองสาธารณะโดยสุจริต คิดว่าเป็นเหมืองของตน ไม่ผิด ๒๒๘ /ชกต่อยตำรวจที่เข้ามาค้นโดยไม่แต่งเครื่องแบบ อ้างไม่รู้ได้  ไม่ผิด ๑๓๘  โอนที่ดินหนีหนี้ผิ ๓๕๐ แต่คนรับโอนอ้างไม่รู้ว่าเจ้าหนี้ใช้สิทธิทางศาลได้  /ไม่รู้ว่าชำเราเด็ก เรพาะเด็กตัวโต ทำงานในโรงงานที่รับคนงานอายุตั้งแต่ ๑๗ จึงไม่มีเจตนาทำผิด ๒๗๗ ว ๑  (ชำเราเด็กโดยเด็กยอม  ) อ้าง ๕๙ ว๓ (มีบางคนว่า ๖๒ )

จล.รับจ้างดูแลต้นยูคาลิปตัสมาหลายปี  แต่โดนไล่ออกไป แต่นายจ้างยังคงให้บุตรของ จล.ดูแลรับษาต่อ  เสมือนไม่มีอะไรเปลี่ยน จล.บอกภรรยานายจ้างว่า จะขายต้นยูคา  ถ้าขัดข้องให้ติดต่อมา ๗ วัน  เมื่อไม่มีติดต่อมาจึงขายต้นยูคา  ถือว่า เข้าใจโดยสุจริตว่า นายจ้างอนุญาตแล้ว  ขาดเจตนาลักทรัพย์ (ทำนอง เข้าใจว่าทำได้  เป็นขาดเจตนา อย่างหนึ่ง )

เจตนาอะไร
เจตนาฆ่า  ถ้าตาย ใช้๒๘๘  ,๒๘๙ ไม่ตาย ใช้ ๘๐
เจตนาทำร้าย ถ้าตาย ๒๙๐  สาหัส ๒๙๗  เหตุให้โทษหนัก ๒๙๖  เลือดออก ๒๙๕  ถลอก ๓๙๑   ไม่เจ็บเลย ๘๐

กรรมเป็นเครื่องชี้เจตนา  วินิจฉัยจากอาวุธ  อวัยวะ บาดแผล  พฤติการณ์อื่น เช่นเวลา
ปืน คือ ฆ่า เว้นแต่เลือกจะไม่ยิง /ยิงที่อวัยวะไม่สำคัญ/
มีด ขวาน คือ ทำร้าย เว้นแต่เลือกทำอวัยวะสำคัญ  ถ้าไม่มีเวลาเลือกแทง  แทงมั่วๆแล้วเขาตาย เป็นทำร้าย ๒๙๐  ถ้าสาหัสเป็น ๒๙๗  ไม่ใช่๒๘๘,๘๐

เล็งเห็นผล มคว. เล็งเห็นว่าผลนั้นจะเกิดขึ้นได้อย่างแน่นอน  เท่าที่จิตใจของบุคคลในฐานะเช่นนั้นจะเล็งเห็นได้ เช่น ใช้ปืนลูกซองยิงขวดสุราที่ ผสห นั่งอยู่ที่โต๊ะใกล้ขวดสุรา  หลอก ญ ว่าจะไปส่งบ้าน แต่พอผ่านบ้าน ญ กลับเร่งความเร็ว  แม้จะจับมือ ญ  แต่ ญ ตกรถไปตาย เป็นเล็งเห็นผลฆ่า ขับรถชนตำรวจ แหกด่านตรวจของ ตร.เป้นเล้งเห็นผลฆ่า จพง.๒๙๘  บีบคอ ญ จน ญ สลบแล้วข่มขืน  เล็งเห็นว่า ญ  ตายได้ เป็นเจตนาฆ่า ผิดร่วมกันพยายามฆ่าเพื่อความสะดวกในการที่จะกระทำผิดฐานข่มขืนกระทำชำรา ๒๘๙(๖),๘๐

เจตนาทำร้ายโดยเล็งเห็นผล เช่น คนมาห้ามมิให้วิวาท  จล.ผลักล้ม ย่อมเล้งเห็นว่าล้มแล้วเจ็บ  /ป้องกันล่วงหน้า  รั้วมีไฟฟ้ากันขโมย คนดีมาโดนตาย ผิด ๒๙๐ /ผลักตำรวจ แย่งยาบ้ามากลืน เล้งเห็นผลว่าตำรวจเจ็บแล้ว  ผิด ๑๓๘ ว ๒ /เผาที่นอน เล็งเห็นเผาโรงแรม ๒๑๘(๑) /ถ้าเขม่าดำติดฝาห้อง แต่เฟอนิเจอไหม้  อันนี้ แค่พยายามเผา  แต่ถ้า ไฟติดผนังเพราะราดน้ำมันแล้วเผา  อันนี้ผิดสำเร็จ  แต่ถ้า พงอ.ฟ้องมาแค่พยายาม ศ ก็ลงได้แค่พยายาม /

เจตนาพิเศษ คือ ความชั่ว  เช่น ลัก ต้องมีทุจริต  ปลอมเอกสารต้องมี เพื่อให้ผู้อื่นหลงเชื่อ